LeesbevorderingsLab ontrafelt het mysterie van leesplezier

Dit artikel is gebaseerd op het artikel van Stichting Lezen.

Nederlandse jongvolwassenen lezen steeds minder De leesmotivatie van jongeren wordt vaak gezien als de belangrijkste voorspeller van hun leesgedrag. Om deze trend beter te begrijpen, werken tien onderzoekers van de Vrije Universiteit samen aan interdisciplinair onderzoek rond leesbegrip, leesmotivatie, leesonderwijs en leesbevordering. Dit initiatief, het LeesbevorderingsLab, organiseerde op 18 maart 2024 samen met Stichting Lezen een studiemiddag over diep lezen. Tijdens deze bijeenkomst werden twee onderzoeken gepresenteerd over leesvaardigheid en leesgedrag.

Jongeren besteden weinig tijd aan het langdurig lezen van teksten, terwijl ze dagelijks worden overspoeld met vluchtige digitale informatie. In haar onderzoek Aandacht voor diep lezen bespreekt Marloes Robijn (Stichting Lezen) de uitdagingen voor de geletterdheid in de 21e eeuw. Ze benadrukt het belang van diep lezen, een vaardigheid die essentieel is in een tijdperk waarin snelle informatieconsumptie de norm is. Het lezen van lange fictieteksten, zo stelt ze, helpt lezers aandacht te moduleren en bewust te kiezen of een tekst grondig of oppervlakkig gelezen moet worden.

Wat bepaalt of iemand daadwerkelijk gaat lezen? Wetenschappers van het LeesbevorderingsLab onderzochten deze vraag met een originele invalshoek. Ze analyseerden leesgedrag bij 100 studenten aan de hand van een leesmotivatievragenlijst en leesdagboeken. Hierbij keken ze naar drie factoren:

• Motief: intrinsieke of extrinsieke redenen om te lezen.
• Middelen: de beschikbaarheid van aantrekkelijke boeken.
• Gelegenheid: de afwezigheid van concurrerende activiteiten of aanwezigheid van een leesroutine.

Het onderzoek toont aan dat leesgedrag niet alleen afhankelijk is van motivatie, maar ook sterk beïnvloed wordt door de situatie. Vrijetijdslezen (fictie en non-fictie) verschilt qua motivatie en gelegenheid van lezen voor studie of werk.

De resultaten onderstrepen het belang van gericht leesonderwijs en effectieve leesbevorderingsinitiatieven. Diep lezen helpt jongeren niet alleen hun aandacht te trainen, maar bereidt hen ook voor op de eisen van een informatiemaatschappij. Meer hierover is te lezen in de publicaties van Stichting Lezen. Deze inzichten vormen een waardevolle basis voor docenten en begeleiders die leerlingen willen motiveren om te lezen en hun leesvaardigheden te ontwikkelen.

Wil jij direct aan de slag met leesbevordering? Boekies stimuleert leesplezier.