Leerlingen ondersteunen bij taalontwikkeling

Leestijd 5 minuten

Categorie(ën):
[NL-L] Leerlingen ondersteunen bij taalontwikkeling

Geef taalachterstand voldoende aandacht!

De taalontwikkeling van leerlingen in Nederland staat onder druk. Leerlingen blijven achter op het gebied van taalvaardigheid. Gelukkig zijn er programma's die effectief bijdragen aan het stimuleren van taalontwikkeling, zoals die van Lexima. Lees meer over hoe je als onderwijsprofessional je leerlingen ondersteunt bij hun taalontwikkeling.

Waarom?

Lexima Taalondersteuning

Of je nu een schoolleider, onderwijsprofessional of ouder bent, samen met Lexima vind je de praktische hulpmiddelen en ondersteuning bij taalondersteuning. Omdat iedereen een eerlijke kans op succes verdient.

  • ✓ Voor een betere lees-, spelling- en taalvaardigheid
  • ✓ Effectief bevonden door experts
  • ✓ Ondersteuning voor effectief gebruik
Onze programma's

Taalontwikkeling in Nederland

Uit de ‘Staat van het Onderwijs 2024’ van de Inspectie van het Onderwijs blijkt dat de taalvaardigheid van Nederlandse leerlingen achterblijft. Veel scholen halen niet de gewenste streefniveaus, wat grote gevolgen heeft voor de doorlopende leerlijn naar het voortgezet onderwijs. De Inspectie vindt dat schoolleiders, schoolbesturen en politiek meer focus moeten aanbrengen in het onderwijs. Ook zou er duidelijker gekozen moeten worden voor wetenschappelijk bewezen effectieve lesmethoden, aldus inspecteur-generaal Ria Westendorp.

Taalontwikkeling

Taalontwikkeling schoolkind

De taalontwikkeling per schoolkind verloopt heel verschillend en hangt af van verschillende factoren. Het taalaanbod thuis, de stimulatie op school en de individuele aanleg van de leerling hierbij van belang.

Normale taalontwikkeling

Fasen van Taalontwikkeling bij Kinderen

Normale taalontwikkeling verloopt in verschillende fasen en is cruciaal in de eerste zeven levensjaren van een kind. Deze periode, bekend als de kritische periode, is wanneer de hersenen optimaal zijn voor taalverwerving.

In het eerste jaar communiceren kinderen voornamelijk non-verbaal, maar beginnen ze rond zeven à acht maanden met brabbelen. De vroeg linguale fase, van één tot tweeënhalf jaar, markeert de overgang van brabbelen naar betekenisvol taalgebruik, waarbij kinderen hun eerste woorden en korte zinnen beginnen te vormen.

Tussen tweeënhalf en vijf jaar, in de differentiatiefase, breidt de woordenschat zich snel uit en worden langere, complexere zinnen gebruikt. Tegen de tijd dat kinderen vijf à zes jaar oud zijn, verfijnen ze hun grammatica en woordenschat verder, waardoor hun taalgebruik steeds meer op dat van volwassenen begint te lijken.

Afwijkende taalontwikkeling

Taalontwikkelingsstoornis en Taalontwikkelingsachterstand

Wanneer de taalontwikkeling bij een kind anders loopt dan verwacht, kan er sprake zijn van een taalontwikkelingsstoornis (TOS) of een taalontwikkelingsachterstand (TOA). Ook een combinatie van beide komt voor.

Het grootste deel van de leerlingen die gerichte remediërende oefeningen krijgen, kunnen hun taalontwikkelingsachterstand wegwerken en na verloop van tijd weer met de klas meedoen. Een effectieve aanpak is gestructureerd en sluit aan bij de problematiek van de individuele leerling.

Compenserende software, zoals Alinea Online, Alinea Suite, Kurzweil en Read&Write helpen kinderen met een taalontwikkelingsstoornis. Deze programma’s geven leerlingen ondersteuning, maar zijn ook breder inzetbaar zoals bij leerlingen met dyslexie, ASS, AD(H)D en een NT2-achtergrond.

Ook het preventieve programma Bouw! geeft zwakke lezers met een taalontwikkelingsstoornis extra hulp bij het automatiseren van het leesproces.

Taalzwakke leerlingen

Ondersteuning voor Taalzwakke Leerlingen

Taalzwakke leerlingen zijn kinderen die moeite hebben met mondelinge en/of schriftelijke taalvaardigheid, waardoor ze achterblijven bij hun leeftijdsgenoten. Deze achterstand kan verschillende oorzaken hebben, zoals een andere moedertaal, een weinig taal-stimulerende omgeving, persoonlijke omstandigheden of specifieke beperkingen zoals autisme, ADHD of een neurologische aandoening. Ook kinderen met een lage cognitie kunnen taalzwak zijn.

Een effectief taalbeleid op school is cruciaal voor het ondersteunen van taalzwakke leerlingen bij hun taalontwikkeling. Dit omvat taalontwikkelend onderwijs en opbrengstgericht werken om hun leerresultaten te verbeteren. In tegenstelling tot dyslexie, dat een blijvende invloed heeft op lezen en schrijven, kan taalzwakte met de juiste onderwijsaanpak aanzienlijk worden verkleind. Om deze leerlingen te helpen, is het belangrijk om een integrale aanpak aan te bieden, zodat leerlingen ondersteuning op maat krijgen.

Lexima biedt een integrale aanpak waarbij leerlingen in de klas (ondersteuningsniveaus 1 en 2) en daarbuiten (ondersteuningsniveaus 3) de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben om hun taalontwikkeling te verbeteren. Op de drie ondersteuningsniveaus wordt adequaat gemonitord.

  • Tijdig risico’s signaleren (ondersteuningsniveau 1)
  • Preventie (ondersteuningsniveaus 2 en 3)
  • Remediëren (ondersteuningsniveaus 2 en 3)
  • Voorzieningen voor compensatie / inclusie (ondersteuningsniveau 1)
Taalontwikkeling

Taalontwikkeling voor jou als leerkracht

De Rol van de Leerkracht in Taalontwikkeling

Als leerkracht speel je een centrale rol in de taalontwikkeling van je leerlingen. Het is belangrijk om kennis te hebben van de normale en afwijkende taalontwikkeling, zodat je effectief kunt inspelen op de behoeften van elke leerling. Het gebruik van rijke taalinput, interactieve leesactiviteiten en effectief bewezen software kan de taalontwikkeling bevorderen.

Met de educatieve software van Lexima ondersteun je alle leerlingen bij hun taalontwikkeling. De programma's sluiten namelijk aan bij de onderwijsbehoefte van elke leerling en wordt de software afgestemd op zijn of haar specifieke taalontwikkeling. Lexima-software is methode-onafhankelijk en dus naast elke lesmethode te gebruiken.

Taalontwikkeling en gelijke kansen in de klas

Taalongelijkheid en Kansenongelijkheid

Niet alle leerlingen worden even hard getroffen door de dalende taalprestaties. Het treft vooral kinderen met een lagere sociaaleconomische status en kinderen uit een taalarme omgeving. Taalongelijkheid vertaalt zich, vanwege het belang van taalbeheersing, vaak in kansenongelijkheid, blijkt uit het boek Onderwijs in een gekleurde samenleving van Orhan Agirdag. De Kennisbank van Klassen geeft daarom graag antwoord op belangrijke vragen zoals: hoe kan je taal inzetten als middel om kansen gelijker te maken? En hoe kan je voorkomen dat de taal die gesproken wordt op school, alleen maar in het voordeel van een selecte groep leerlingen werkt.

Vragen?

Contact over Taalachterstand en Programma's

Meer weten over taalachterstand en het aanschaffen van onze programma’s? Of kies je voor een bovenschoolse aanpak door de interventie bestuursbreed in te zetten? Neem gerust contact met ons op. We helpen je graag verder.

Meestgestelde vragen

  • Wat is taalontwikkeling precies?
    Taalontwikkeling bij Kinderen

    Taalontwikkeling is het proces waarbij kinderen woorden en zinnen leren te begrijpen en gebruiken. Het is onder te verdelen in:

    • Taalinhoud, de semantiek.
    • Taalvorm, de fonologie, morfologie en syntaxis.
    • Taalgebruik, de pragmatiek.

    Vanaf de geboorte tot ongeveer zeven jaar zijn kinderen bijzonder vatbaar om taal te leren. In de eerste zeven jaar worden namelijk in de hersenen verschillende functionele systemen gebouwd die samen het basissysteem voor taal vormen. Als dit basissysteem op ongeveer zeven jaar niet goed is ontwikkeld, is dat vrijwel onomkeerbaar.

  • Hoe stimuleer je effectief de taalontwikkeling van kinderen die Nederlands als tweede taal (NT2) spreken?
    NT2: Nederlands als Tweede Taal bij Kinderen

    Kinderen die Nederlands als tweede taal (NT2) leren, hebben specifieke behoeften. Effectieve strategieën voor deze kinderen omvatten het bieden van rijke taalinput, het gebruik van visuele hulpmiddelen, en het creëren van een taalrijke omgeving. Daarnaast is het belangrijk om geduld en begrip te tonen voor hun unieke leerproces.

  • Waarom is lezen goed voor taalontwikkeling?
    Taalontwikkeling bij Kinderen

    Taalontwikkeling is het proces dat kinderen doorlopen bij het leren van een taal. Een kind leert door boeken de geschreven taal. Het schrift is niet iets wat een kind vanzelf oppikt, zoals dat met gesproken taal wel het geval is. Het is dus belangrijk om te stimuleren dat leerlingen thuis actief bezig blijven met taalontwikkeling. Zodra een kind geschreven taal begrijpt, kan hij of zij zijn/haar taalkennis steeds meer uitbreiden.

    Naast lezen is een goede woordenschat ook erg belangrijk voor de mondelinge taalontwikkeling en de leesontwikkeling. Tussen de zeven à acht maanden beginnen ze zich te ontwikkelen; ze beginnen met brabbelen. De omvang van de woordenschat wordt enorm gestimuleerd als een kind op vierjarige leeftijd naar de basisschool gaat. Kinderen horen dan steeds meer woorden.

Terug naar boven
!