Elan Onderwijsgroep kiest voor een gezamenlijke aanpak: Bouw! op 19 scholen in Friesland

Baukje van der Kooi en Meinalda van der Weg.
Foto gemaakt door Sarah Kröger

Het Friese schoolbestuur Elan Onderwijsgroep zet sinds 2020 het programma Bouw! bovenschools in op al haar 19 scholen. De keuze was duidelijk: door gezamenlijk op te trekken, krijgen leerlingen eerder en beter de ondersteuning die ze nodig hebben. “Wij wilden het leesniveau van onze leerlingen minimaal op landelijk gemiddelde brengen – het liefst daarboven,” vertelt Baukje van der Kooi, beleidsmedewerker passend onderwijs. “En daarvoor heb je een gezamenlijke aanpak nodig, die vroegtijdig en intensief ondersteunt.”

Binnen Elan Onderwijsgroep doen álle scholen mee – van kleine dorpsscholen met veertig leerlingen tot grotere locaties met meer dan 200 leerlingen. Juist die gezamenlijke schaal maakt het verschil, vertelt Meinalda van der Weg, beleidsmedewerker onderwijskwaliteit. Door als bestuur één lijn te trekken, ontstaat er consistentie en draagvlak: de aanpak raakt stevig ingebed in de organisatie. Tegelijkertijd leren scholen van elkaar; de ene school inspireert met sterke resultaten, terwijl anderen juist samen obstakels aanpakken. Dat stimuleert samenwerking en kennisdeling, en maakt dat collega’s elkaar snel weten te vinden – vaak is één telefoontje genoeg om een vraag te beantwoorden.

Daarnaast brengt de gezamenlijke aanpak grote efficiëntievoordelen met zich mee. Voor kleine scholen zou een losse aanschaf van Bouw! een veel zwaardere investering betekenen. Door gezamenlijk in te kopen en te organiseren, wordt de inzet betaalbaar én toekomstbestendig.

Op bestuurlijk niveau samenwerken biedt bovendien meer dan alleen praktische voordelen. Het geeft het bestuur een overkoepelend inzicht in de voortgang en resultaten, wat de positie van Elan Onderwijsgroep richting inspectie, ouders en samenwerkingsverband versterkt. Belangrijk daarbij is dat er altijd ruimte blijft voor lokale autonomie: iedere school kan binnen de gezamenlijke kwaliteitsaanpak eigen keuzes maken en maatwerk leveren.

Tot slot draagt ook de flexibiliteit van Bouw! bij aan de duurzaamheid van de aanpak.

Hoewel Bouw! inmiddels stevig verankerd is binnen Elan Onderwijsgroep, blijft de ondersteuning essentieel. De aanpak biedt bewezen effect en wetenschappelijke onderbouwing. Daarnaast zijn er drie belangrijke pijlers:

Intensieve begeleiding en monitoring: via data-analyses van Lexima wordt nauwkeurig gekeken naar wat goed gaat en wat beter kan. Dit biedt scholen richting én onderbouwing richting externe partijen zoals dyslexiezorg.

Professionalisering: nieuwe leerkrachten en intern begeleiders volgen trainingen aangevuld met verdiepingscursussen van Lexima. Ook tutoren krijgen scholing en begeleiding op schoolniveau.

Schaalbaarheid: doordat alle scholen dezelfde route volgen, kan de inzet makkelijk worden uitgebreid of aangepast. Succesvolle praktijken worden snel gedeeld.

“De data-analyse van Lexima is voor ons echt van grote meerwaarde,” zegt Van der Weg. “Het geeft scherp inzicht, en helpt ons om gericht door te ontwikkelen. Bovendien leren scholen van elkaar doordat we de resultaten samen bespreken.”

De organisatie achter Bouw! bij Elan Onderwijsgroep is stevig, maar flexibel ingericht.

Stuurgroep en bouwcoördinatoren: Je merkt dat als er op school een kartrekker is die verantwoordelijk is voor de implementatie dat dit de resultaten positief beïnvloed. Hun enthousiasme maakt vaak het verschil.

Vaardigheidstrainingen: via de Elan Academie worden starters direct wegwijs gemaakt in Bouw!. Verdere verdieping volgt via een aanvullende scholing bij Lexima.

Structurele evaluatie: in IB-netwerken, trimestergesprekken en opbrengstbesprekingen komt de inzet van Bouw! steeds terug. Rood of oranje in de data-analyse? Dan volgt een gesprek voor eventueel extra ondersteuning.

Tutoren als sleutelrol: oudere leerlingen helpen jongere leerlingen. Hun rol wordt actief begeleid en geëvalueerd, om hen gemotiveerd en effectief in te zetten.

De opbrengsten zijn positief. Leerlingen ervaren meer leesplezier, leerkrachten voelen zich ondersteund en ouders zien dat er structureel aandacht is voor vroeg signalering. Toch blijft Elan Onderwijsgroep kritisch: de ambities zijn hoog, zeker in een regio met veel risico op taalachterstanden.

“Onze kracht is dat we dit samen doen,” besluit Van der Weg. “Met draagvlak vanuit de werkvloer, bewezen methodes en een gezamenlijke inzet zorgen we ervoor dat leerlingen de kansen krijgen die ze verdienen.”

Wat we bij Elan Onderwijsgroep zien, laat zien hoe Lexima’s missie in de praktijk vorm krijgt: bijdragen aan gelijke kansen, het voorkomen van laaggeletterdheid en leerlingen de basis geven om zelfredzaam te worden in de maatschappij. Voor het bestuur betekent dit tegelijk: een consistente kwaliteitsaanpak, transparante verantwoording en een stevige positie richting inspectie.