De Ds. Joh. Groenewegenschool uit Werkendam werkt sinds juni 2016 met Bouw! De school kampte met een relatief groot aantal leerlingen met dyslexie. Ondanks ervaren leerkrachten, intensieve inzet van onderwijsassistenten én de inzet van ouders thuis, bouwden deze leerlingen al snel een leesachterstand op. Met Bouw! lukt het om leesproblemen bij risicoleerlingen te voorkomen.

Naam: Annie Nap
Functie: Leerkracht, intern begeleider middenbouw en coördinator voor Bouw!
School: Ds. Joh. Groenewegenschool, Werkendam

De intern begeleider onderbouw bespreekt de mogelijke inzet van Bouw! met de leerkrachten van groep 2 tijdens de groepsbespreking. Bouw! is een vast agendapunt van dit overleg. Ons leerlingvolgsysteem werkt goed om risicoleerlingen te vinden. De leerkracht volgt en observeert de leerling doorlopend. Doordat Bouw! bij alle groepsbesprekingen in de onderbouw ter sprake komt als agendapunt zijn leerkrachten bewust bezig met de observeren. In de derde week van groep 3 is er een korte groepsbespreking met de intern begeleider, daar staan het lezen en Bouw! centraal.

We zetten Bouw! halverwege groep 2 in bij risicoleerlingen. Bij leerlingen die in de eerste weken van groep 3 een opvallende achterstand hebben, zetten we Bouw! alsnog in. De toetsen worden op school gedaan, de kinderen krijgen een leuk diploma als ze Bouw! hebben afgerond. Ook maken we een lees-/taalhulpplan voor deze kinderen, of wordt Bouw! als onderdeel in een breder lees-/taalhulpplan opgenomen. Het harde werken dat de leerlingen doen in Bouw! heeft effect. Zo wordt de herfstsignalering door de Bouw!-kinderen beter gemaakt dan op grond van hun leervermogen en leertempo te verwachten is. Het voltooien van de lessen vergt veel oefentijd. Daarom hebben wij ervoor gekozen om op school te werken met tutoren en de leerlingen ook thuis te laten werken. Elke week wordt er op school een half uur én thuis een half uur gewerkt. Op school zijn er altijd twee onderwijsassistenten aanwezig. Zij sturen bij waar dat nodig is.

Eens per week werken er vijftien leerlingen elk met een eigen tutor in het computerlokaal met Bouw!. Een leerling wordt altijd begeleid door een vaste tutor uit de bovenbouw. De tutoren hebben een korte training gevolgd van de onderwijsassistenten. In die training is ook een lesje pedagogiek gevoegd met aandacht voor complimenten geven, rustig blijven en geduld. De tutoren vinden het leuk om te doen. Ze vinden het interessant om binnen school een taak te hebben. Dat maakt dat ze zich verantwoordelijk voelen. We merken dat ze daar van groeien. Daarnaast zijn ze even de klas uit, dat is ook altijd leuk. Een bijkomend effect is dat Bouw! zorgt voor sociale cohesie op het schoolplein. De jonge kinderen en de oudere tutor zien elkaar staan en hebben contact.

We betrekken de ouders nauw bij Bouw!. Ze krijgen uitleg op een speciale bijeenkomst en een minihandleiding. Wij verwachten dat ze minimaal een half uur per week, verdeeld over twee tot vier sessies, met hun kind werken. De onderwijsassistenten zien in Bouw! hoeveel er thuis wordt gedaan. Het consequent oefenen door ouders blijft wel een aandachtspunt. Zolang we hier bovenop zitten gaat het goed. Het is nooit onwil, maar het komt er soms gewoon niet van. Aan ons is het dan de taak om ouders te overtuigen dat het goed is voor hún kind.

De vooruitgang van de leerling is goed bij te houden in het programma zelf. Zowel op het gebied van het oefenen als de toetsresultaten. De leerkracht merkt het natuurlijk ook aan het observeren van de leerling in de klas. In gezamenlijk overleg met onderwijsassistenten, de leerkracht en de intern begeleider houden we in de gaten hoe het gaat. Soms merken we dat het beter is om een poosje te stoppen met thuis oefenen. Dan werken we op school, individueel, extra om de urenlimiet te halen.

Het werk is verdeeld over meerdere personen binnen school: twee onderwijsassistenten, een intern begeleider onderbouw en de intern begeleider middenbouw die tevens coördinator Bouw! is. Daarnaast hebben de leerkrachten van de groepen 2 en 3 ermee te maken. Hoewel zij inhoudelijk wat minder kennis van het programma hebben, zouden ze het in geval van nood wel vrij snel kunnen oppakken. We hebben alles rond Bouw! digitaal vastgelegd. Verder hebben enkele teamleden een cursusmiddag gevolgd waar Bouw! in een workshop langskwam. Soms volgt er iemand in het team eens een cursus bij Lexima.

Bouw! stimuleert de beginnende geletterdheid en voorkomt dat kinderen die net niet dyslectisch zijn, toch afglijden. Doordat er een sterke basis wordt gelegd, is het welbevinden van deze kinderen in het begin van groep 3 beter. In hun beleving kunnen ze al lezen, waardoor zij zich veel zekerder en competenter in de klas voelen. De kinderen die Bouw! hebben afgerond, komen op een speciale lijst, zodat we altijd kunnen nagaan hoe ze dit programma hebben doorgenomen. Dit is van groot belang bij het aanvragen van een onderzoek voor dyslexie. Bouw! is geldig als interventie binnen het dyslexie protocol. Er zijn elk jaar wel een aantal kinderen van wie wij zeggen: ‘gelukkig hebben zij geen dyslexie, met dank aan Bouw!’. Wanneer er consequent gewerkt wordt door de leerlingen voldoet Bouw! zeker aan de verwachtingen en behoedt het kinderen voor een grote achterstand of de diagnose dyslexie. Deze leerlingen kunnen na Bouw! meedoen op het niveau van de klas. Dat is heel goed voor hun zelfvertrouwen en zorgt bovendien voor meer leerplezier. Daar hebben ze hun gehele schooltijd profijt van!